مقایسه بیماری‏زایی چند جدایه قارچ rhizoctonia solani روی برخی ارقام لوبیا

بیماری پوسیدگی ریزوکتونیایی طوقه و ریشه لوبیا ناشی از قارچ rhizoctonia solani یکی از مهمترین بیماری‏های این محصول در ایران می‏باشد. در این تحقیق طی سال‏های زراعی         1384- 1383 از مناطق عمده لوبیا‏ کاری استان تهران نمونه‏برداری به عمل آمد و جمعا 81 جدایه، جداسازی، خالص و نگهداری گردید. خصوصیات ظاهری جدایه‏های بدست آمده شامل رنگ پرگنه،  ریسه هوایی، شکل و اندازه سختینه‏ها، اندازه قطر ریسه‏ها و تعداد هسته مورد بررسی قرار گرفت. پس از رنگ‏آمیزی هسته‏ها مشخص شد که تمام جدایه‏ها به جز دو جدایه چند هسته‏ای می‏باشند. همچنین در بررسی خصوصیات آناستوموزی مشخص شد که 3/81 % جدایه‏ها به گروه آناستوموزی چهار (ag-4)، 4/16% جدایه‏ها به گروه آناستوموزی شش (ag-6) و دو جدایه به گروه آناستوموزی دو (ag-2) تعلق دارند. دو گروه اخیر برای اولین بار در ایران از روی لوبیا گزارش می‏شوند. آزمون بیماری‏زایی جدایه ها روی لوبیا (رقم ناز) در شرایط گلخانه و به روش مخلوط کردن مایه آلودگی (دانه های کلونیزه شده گندم و جو با قارچ) با خاک سترون در طرح بلوک‏های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. نتیجه بیانگر وجود تنوع بالایی در بیماری‏زایی جدایه‏ها بود. شدت بیماری‏زایی جدایه‏ها با استفاده از مقیاس یک تا پنج اندازه‏گیری شد و نتایج نشان داد کلیه جدایه‏ها به غیر از جدایه‏های گروه آناستوموزی شش (ag-6) از بیماری‏زایی نسبتا بالایی برخوردار هستند. جدایه‏های گروه rs21 و rs71 به ترتیب بیش‏ترین و کم‏ترین بیماری‏زایی را از خود نشان دادند. در آزمون مقایسه واکنش ارقام از 16 رقم اصلاح شده لوبیای چیتی، قرمز، سفید، سبز و چشم بلبلی استفاده شد. این ارقام در برابر پنج جدایه rs7،rs18 ، rs21،rs62 ،rs74  که بالاترین بیماری‏زایی را در آزمون بیماری‏زایی از خود نشان دادند، در گلخانه و در طرح بلوک‏های کاملا تصادفی در قالب فاکتوریل مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که هیچ کدام از ارقام، مقاومت کاملی نسبت به این بیماری ندارند و تمامی ارقام به این بیماری حساس و نیمه حساس و فقط دو رقم لوبیای قرمز گلی و قرمز صیاد با میانگین شدت بیماری‏زایی 58/2 و 9/2 (در مقیاس 5-1) نسبت به بیماری نیمه مقاوم بودند.